เครื่องมือเริ่มต้นงานเครื่องหนัง

งานเครื่องหนังเป็นงานฝีมือที่มีเสน่ห์ และไม่ตกยุค

เครื่องหนัง นิยมใช้กันมานานนับพันปี ถึงแม้ในปัจบันด้วยระบบอุตสาหกรรมได้มีการผลิตวัสดุใหม่ๆ ออกมามากมายก็ยังไม่สามารถทดแทนคุณค่าของหนังสัตว์แท้ๆ ได้ แบบ 100%

สำหรับผู้ที่หลงไหลและชื่นชอบในกลิ่นและสัมผัสของเครื่องหนังแท้ๆ  รวมถึงอยากก้าวขึ้นไปผลิตชิ้นงานทรงคุณค่าด้วยฝีมือตนเอง   “เครื่องมือในการทำเครื่องหนัง” คืออุปกรณ์พื้นฐานที่ต้องเลือกให้เหมาะ และไม่จำเป็นต้องซื้อให้ครบทุกอย่าง สำหรับคนที่ตั้งใจเริ่มต้นสร้างชิ้นงานเครื่องหนังด้วยตนเอง อาจเริ่มต้นด้วยเครื่องมือง่ายๆ ราคาไม่แพง แต่เพียงพอที่จะทำชิ้นงานที่มีคุณภาพได้ไม่แพ้ช่างมืออาชีพ

เครื่องมือสำคัญสำหรับทำเครื่องหนังในขั้นเริ่มต้น

สำหรับผู้ที่สนใจในงานเครื่องหนังแบบจริงจัง จนอยากผลิตเครื่องหนังคุณภาพไว้ใช้งานเอง เรามีเครื่องมือพื้นฐานสำหรับมือใหม่มาแนะนำ แต่แม้ว่าจะเป็นเครื่องมือง่ายๆ ราคาค่อนข้างถูก แต่อย่าได้ดูถูกเชียวเพราะมันสามารถทำงานเครื่องหนังคุณภาพได้ดีไม่แพ้ช่างเครื่องหนังมืออาชีพหากฝึกฝนทักษะในการใช้เครื่องมือจนมีความชำนาญมากพอ และแม้จะเป็นหัวข้อว่าเครื่องมือขั้นพื้นฐานในการทำงานเครื่องหนัง แต่อุปกรณ์เหล่านี้แม้แต่ช่างหนังจริงจังระดับมืออาชีพก็ยังจำเป็นต้องมีและฝึกฝนจนสามารถใช้งานจนมีความชำนาญ

อุปกรณ์ทำเครื่องหนังแบบ DIY สำหรับมือใหม่ที่จำเป็นต้องมี ได้แก่

1. แผ่นหนังสัตว์แท้ แน่นอนว่าถ้าจะทำงานหนังแต่ไม่มีหนังสัตว์มาฝึกฝีมือ ก็คงไม่มีความก้าวหน้าอะไรเลย สำหรับมือใหม่แนะนำให้เริ่มต้นที่หนังฟอกฝาด ซึ่งเป็นวิธีการรักษาคุณภาพของหนังสัตว์แบบพื้นฐานที่สุด และราคาถูกที่สุดแต่ได้คุณภาพหนังสัตว์ที่ดีมาก เหมาะที่มือใหม่จะใช้ฝึกฝีมือ
2. มีดตัดหนัง  มีหน้าที่สำคัญคือตัดหนังให้เรียบได้รอยตัดที่คมและได้รูปทรงตามต้องการ เพราะธรรมชาติของหนังแท้จะค่อนข้างแข็ง มีดที่คมเท่านั้นจึงจะทำการตัดได้ง่ายและรอยสวย หนังสัตว์ไม่ฉีกหรือบิดเบี้ยว ซึ่งมือใหม่ก็สามารถใช้มีดคัตเตอร์แบบใบหนาที่ใช้ในงานช่างได้ แต่ต้องมีใบมีดสำรองไว้เปลี่ยน เพราะใบมีดที่ทื่อ = งานตัดที่ไม่ปราณีต ปกติจะใช้คู่กับแผ่นรองตัด โดยควรใช้ขนาดใหญ่ เช่น A2 หรือ A3 ซึ่งค่อนข้างกำลังดีในการใช้งาน
3. ไม้บรรทัดเหล็ก เป็นอีกสิ่งที่ขาดไม่ได้เวลาที่เราจะตัดหนังเป็นเส้นตรง การใช้ไม้บรรทัดเหล็กทาบไปบนหนังเวลาตัดจะสามารถกรีดหนังได้ตรงตามแนวเป็นเส้นตรง ช่วยให้มุมงานคมกริบไม่บิดเบี้ยว
4. เหล็กเจาะรู ถือเป็นอาวุธคู่ใจของการทำงานเย็บหนังด้วยมือ เราจะใช้มันตอกนำ
   ลงไปบนหนังเพื่อเจาะรูเป็นแนวให้เข็มและด้ายสอดผ่าน โดยขนาดที่ควรมีคือ แบบ 2 เขี้ยว สำหรับเจาะรอยโค้งหรือมุมแคบ และแบบ 4 เขี้ยว สำหรับใช้งานเจาะทั่วไป โดยควรมีขนาดระยะห่างระหว่างเขี้ยวขนาด 3.0–3.85 มม. จะช่วยให้เย็บง่าย มีรอยเย็บที่สวยงามดูเรียบร้อย โดยจะนิยมใช้คู่กับค้อนยางหรือค้อนหนังเพื่อถนอมเหล็กเจาะรูไม่ให้เสียหายเวลาใช้งาน
5. เข็มเย็บหนังและด้ายขี้ผึ้ง  ถือเป็นอาวุธคู่มือของช่างหนังเลยทีเดียว  ซึ่งเข็มเย็บหนังจะมีลักษณะหัวเข็มทู่ หัวมน เพื่อไม่ทำให้รูขยาย และใช้ด้ายเคลือบขี้ผึ้งจะทำให้เย็บได้ลื่นและมีความทนทาน ขนาดยอดนิยมคือ 0.6–0.8 มม.
6. ที่ขัดขอบหนัง จะช่วยทำให้งานหนังที่ทำดูหรูและแพงขึ้น  เพราะมันจะช่วยทำให้ขอบหนังเนียน ซึ่งที่ขัดขอบหนังมีหลายแบบให้เลือกใช้ เช่น ไม้ขัดขอบ กระดาษทรายละเอียด ผ้าสำลี และน้ำยาขัดขอบหรือกาว CMC ที่จะช่วยให้ขอบชิ้นงานดูเงาลื่นสวย

อุปกรณ์เพียงเท่านี้ เราก็พร้อมที่จะทำงานเครื่องหนังได้เกือบทุกชนิด ตั้งแต่ เข็มขัด กระเป๋าสตางค์ กระเป๋าเอกสาร เคสโทรศัพท์มือถือ เป็นต้น แต่ถ้ามีทักษะมากพออุปกรณ์เพียงเท่านี้เราก็สามารถประยุกต์ทำงานเครื่องหนังได้ทุกชนิดที่เคยเห็นผ่านตามาแล้ว ที่เหลือก็แค่ฝึกฝีมือและเก็บเกี่ยวประสบการณ์